دارو ، بانك اطلاعات دارويي و ليست داروها

مصرف آنتي بيوتيك ها، تنها در صورت وجود علائمي خاص هنگام سرماخوردگي مجاز است. بدن انسان به گونه اي آفريده شده كه گاهي اوقات پيام هاي درد را به شكل گرفتگي بيني، سرفه يا جراحت گلو نشان مي دهد. در اين شرايط اغلب افراد مي كوشند تا در اولين فرصت با مصرف آنتي بيوتيك علائم سرماخوردگي را در همان مراحل خفيف بهبود دهند در صورتي كه آنتي بيوتيك هيچگونه تأثيري بر اين علائم ندارد.

آنتي بيوتيك ها، داروي كشنده باكتري ها هستند كه در ۹۰ درصد از عفونت هاي مجاري تنفسي از جمله آنفلوآنزا مؤثر بوده و عفونت هاي سينوسي را بهبود مي بخشد.

از آنجا كه آنتي بيوتيك ها بر ويروس ها بي اثرند، افتراق عامل بوجود آورنده بيماري توسط پزشك نقش مهمي در استفاده مؤثر از داروها و التيام بيماري ها دارد.

بنابراين لازم است يكسري علائم در فرد بيمار وجود داشته باشد تا وجود باكتري ثابت شده و نياز به مصرف آنتي بيوتيك مشخص شود. علاوه بر نشانه هايي كه پزشك متخصص در فرد بيمار پيدا مي كند وجود پنج علامت براي مصرف آنتي بيوتيك ضروري شمرده شده است تا به اين ترتيب از مصرف خودسرانه اين قبيل داروها پيشگيري شود.

▪ تب: افزايش دماي بدن، لرز و احساس سرما از نشانه هاي ورود باكتري ها به بدن است. اگرچه اين علائم به واسطه ورود ويروس ها نيز در بدن تظاهر پيدا مي كنند ولي تداوم آنها نشانه اي از نياز به آنتي بيوتيك است.

▪ طول مدت بيماري: از آنجا كه عفونت هاي ويروسي به سينوس ها گسترش پيدا مي كند و ممكن است با عفونت هاي باكتريايي همراه شود، چنانچه سرماخوردگي هاي ويروسي بيش از ۱۰ الي ۱۴ روز ادامه پيدا كند نياز به مصرف آنتي بيوتيك مناسب با تجويز پزشك وجود دارد.

▪ ترشحات رنگي: اغلب ترشحات مجاري هوايي كه توسط ويروس ها به وجود مي آيند، آبكي و شفاف هستند اما چنانچه اين ترشحات سبزرنگ شده باشند، عفونت باكتريايي تلقي مي شوند، بنابراين نياز به مراجعه به متخصص دارد.

▪ زخم گلو: اگرچه مخاط قرمزرنگ گلو و بلع دردناك در انواع سرماخوردگي ها وجود دارد اما لكه هاي سفيدرنگي كه پزشك در حلق تشخيص مي دهد نشان از عفونت هاي باكتريايي است.

▪ تست آزمايشگاهي: بررسي خلط سينه يا ترشحات بيني در آزمايشگاه، روش مناسبي براي نوع ميكروب وارد شده به بدن است. از آنجا كه كشت باكتري ها حداقل دو روز زمان نياز داشته و پرهزينه تر است، اين روش در رابطه با تشخيص عفونت سل، كاربرد بيشتري دارد.

داروهاي آنتي بيوتيك پركاربرد: كوآموكسي كلاو، پلي ميكسين بي سولفات، داكسي سيكلين، پني سيلين،سفكسيم
روزنامه ايران

آنتي بيوتيك ها و از جمله پني سيلين ها، از زمان ساخته شدن تاكنون، جان افراد بي شماري را نجات داده اند...
بسياري از بيماري هاي كشنده ديروز، امروز به راحتي قابل درمان هستند، اما باوجود همه اين فوايد مي توانند باعث بروز مشكلاتي شوند:

۱- آنتي بيوتيك ها، ميان باكتري مفيد و مضر تفاوتي نمي گذارند. در بدن انسان، تعادل مشخصي ميان ميليون ها باكتري برقرار است و بسياري از آنها كار محافظت از بدن را به عهده دارند اما استفاده مداوم از آنتي بيوتيك ها (به خصوص انواع وسيع الطيف)، مي تواند با از بين بردن باكتري هاي مفيد بدن، سيستم طبيعي آن را به هم بزند.

۲-.بدترين كار، مصرف نكردن مقادير تجويز شده آنتي بيوتيك است؛ استفاده ناكافي از آنتي بيوتيك ها، باعث مي شود باكتري هاي ضعيف از بين بروند اما انواع مقاوم، باقي مي مانند. فرد حس مي كند با مصرف چند نوبت دارو، بهبود پيداكرده و درمان را ادامه نمي دهد، اما باكتري هاي باقيمانده كه با آنتي بيوتيك برخورد كرده اند، ساختمان خود را تغيير مي دهند و در آينده، آنتي بيوتيك ها نخواهند توانست روي آنها اثر كنند. 

۳-.باكتري ها با تغيير در DNA خود (جهش)، مي توانند در مقابل آنتي بيوتيك ها مقاومت كنند. آنها ميليون ها باكتري مقاوم ديگر توليد مي كنند و از بين بردن آنها بسيار سخت تر مي شود.

۴.آنتي بيوتيك ها (از جمله پني سيلين)، هيچ اثري روي ويروس ها ندارند، اما متاسفانه در بسياري موارد در بيماري هاي ويروسي (مثل سرماخوردگي ها) بي دليل تجويز و مصرف مي شوند. استفاده نابجا از آنتي بيوتيك ها، يكي از دلايل اصلي ايجاد مقاومت باكتري ها در برابر آنهاست.

۵.مشخص شده پزشكان مسن و گرفتار كه بيماران زيادي را در طول روز معاينه مي كنند، بيشتر به تجويز آنتي بيوتيك تمايل دارند. اين تجويز نابجا مي تواند بسيار مشكل ساز باشد.

۶.در سال هاي اخير، آنتي بيوتيك جديدي كشف نشده يا تعداد آنها بسيار محدود بوده است. ساخت آنتي بيوتيك هاي جديد بسيار وقت گير و پرهزينه است و براي شركت هاي داروسازي منفعت چنداني ندارد. به علاوه، چون ميزان مرگ ومير به دليل ابتلا به عفونت ها كم شده و عفونت ها از بيماري هاي قابل درمان محسوب مي شوند، دولت ها نيز تمايل چنداني به سرمايه گذاري در ساخت آنتي بيوتيك هاي جديد ندارند.

۷.مشخص شده مصرف چاي سبز با آنتي بيوتيك ها، مي تواند فعاليت ضدباكتري آنها را افزايش دهد.

۸.بسياري از افراد، به اشتباه گمان مي كنند آنتي بيوتيك هاي وسيع الطيف، قوي تر هستند و مصرف آنها را ترجيح مي دهند اما اينطور نيست. اگر باكتري در برابر آنتي بيوتيك خاصي (با طيف باريك) حساس باشد، بايد همان نوع را مصرف كرد. طيف باريك اثر يك آنتي بيوتيك به معني ضعيف بودن آن نيست.

۹.آنتي بيوتيك ها، نجات دهنده انسان ها بوده اند. قبل از كشف آنها، عفونت علت عمده مرگ ومير بود، اما امروزه علل عمده مرگ ومير، بيماري هاي قلبي عروقي، كليوي و سرطان ها هستند.

۱۰ امروزه ميزان استفاده از آنتي بيوتيك ها در حيوان ها بيش از انسان هاست. سازمان جهاني بهداشت اعلام كرده بيش از نيمي از توليد آنتي بيوتيك ها در جهان براي حيوانات مزرعه به كار مي رود. در ۳۰ سال اخير، استفاده از پني سيلين ها در حيوانات مزرعه ۶۰ درصد افزايش يافته است.

 تهوع و استفراغ حاد، در صورت فقدان درد حاد شكم، سردرد قابل توجه يا شروع اخير داروهاي خاص، معمولا نتيجه‌اي از عفونت هاي خود محدود شونده گوارشي است. تهوع و استفراغ يكي از عوارض جانبي پرتودرماني، شيمي‌درماني و بيهوشي در جراحي است. ديگر تشخيص هاي بالقوه عبارتند از: مشكلات غدد درون‌ريز (از جمله بارداري)، اختلالات دستگاه عصبي مركزي، علل روان‌پزشكي، مواجهه با سموم، اختلالات متابوليك، و علل گوارشي انسدادي يا عملكردي. علت احتمالي تهوع و استفراغ حاد معمولا با شرح حال و معاينه فيزيكي قابل تعيين است.

نشانه هاي هشداردهنده نظير دهيدراسيون، اسيدوز ناشي از يك اختلال متابوليك زمينه‌اي يا شكم حاد، ارزيابي‌هاي بيشتري را ايجاب مي‌كنند. بر اساس تشخيص احتمالي آزمون‌هاي آزمايشگاهي پايه مي‌تواند شامل آزمايش كامل ادرار، آزمايش ادرار از نظر بارداري، شمارش كامل سلول‌هاي خون، مجموعه جامع آزمايش‌هاي متابوليك، سطوح آميلاز و ليپاز، سطح هورمون محرك تيروئيد و آزمايش مدفوع با كشت باشد. مطالعات تصويربرداري شامل راديوگرافي، سونوگرافي و توموگرافي كامپيوتري (CT) هستند.

اگر شك به يك فرآيند حاد داخل جمجمه‌اي وجود داشته باشد، لازم است CT از سر انجام شود. تهوع و استفراغ مزمن به علائمي اطلاق مي‌شود كه حداقل يك ماه طول كشيده باشد. بيماران با علائم خطر بدخيمي‌هاي معده يا علائم هشداردهنده بايد با ازوفاگوگاسترودئودنوسكوپي ارزيابي شوند. اگر شك به پارزي معده وجود داشته باشد، بررسي تخليه معده توصيه مي‌شود. هنگام ارزيابي بيماران دچار تهوع و استفراغ مزمن، علاوه بر علل عملكردي، توجه به علل روان‌پزشكي نيز حائز اهميت زيادي است.

تهوع و استفراغ يك علامت شايع مراجعين در مراقبت‌هاي اوليه است. راهكارهاي تشخيصي و درماني بر اساس طول مدت علائم، متفاوت هستند. اين مقاله با موارد نمونه به بررسي تهوع و استفراغ حاد و مزمن مي‌پردازد.

تهوع و استفراغ حاد معرفي مورد

يك زن ۴۹ ساله با ديابت قندي نوع دو، به دليل سابقه‌اي از استفراغ متناوب و تهوع حاد از سه روز قبل مراجعه كرده است. بيمار هنگام خوردن غذاهاي جامد به سرعت دچار تهوع مي شود. وي تب و لرز، درد شكم، اسهال، هماتوشزي، ملنا يا يبوست ندارد. داروهاي ضداسيد بدون نسخه موثر نبوده‌اند. اندازه‌گيري‌هاي انجام شده قند خون در منزل كمتر از ۱۸۰ ميلي‌گرم بر دسي‌ليتر بوده است.

داروهاي مفيد براي درمان حال تهوع: دومپريدون، اپرپيتانت. داروهاي گياهي ضد تهوع: زينتوما

درمان

در بيماري كه قبلا شرح داده شد، بايد بر تعيين شدت بيماري از روي يافته‌هاي معاينه فيزيكي و شرح حال تمركز داشت. درمان بايد حمايتي و شامل محدودسازي غذاهاي احتمالي محرك استفراغ و تجويز داروهاي ضداستفراغ همراه با راهبرد مايع درماني مناسب باشد. بيماران دچار دهيدراسيون خفيف تا متوسط مي‌توانند از مايع درماني خوراكي (يعني تلفيقي از الكتروليت‌ها، قند و آب) يا نوشابه‌هاي ورزشي بهره‌مند شوند.

داروهاي ضداستفراغي كه بطور متداول تجويز مي‌شوند شامل پرومتازين، متوكلوپراميد، پروكلرپرازين و اندانسترون هستند. در زمان باردار مصرف زنجبيل (۲۵۰ ميلي‌گرم چهار بار در روز) در ۸۴% بيماران در مقايسه با دارونما باعث كاهش تهوع و استفراغ مي‌شود.

تهوع و استفراغ مزمن معرفي مورد

بيماري كه قبلا شرح داده شده ۲ ماه بعد با تهوع و استفراغ گهگاه كه شدت آن به مراتب كمتر از مراجعه اول است، باز مي‌گردد. علائم فعلي وي ۲ روز طول كشيده است و ۶ نوبت استفراغ كرده است. وي تب، لرز يا سردرد ندارد ولي ناخوشي گهگاه اپي‌گاستر را همراه با تهوع و استفراغ ذكر مي كند. علائم وي با داروهاي ضداسيد رفع نمي‌شود و او ملنا يا خون در مدفوع نداشته است. وي ذكر مي‌كند هنگام غذا خوردن به سرعت دچار سيري مي‌شود و غالبا احساس نفخ دارد. وي با هيچ فرد بيمار يا ماده سمي مواجهه نداشته است، الكل نمي‌نوشد و هيدراسيون وي مطلوب به نظر مي‌آيد.

پيش‌زمينه

تهوع و استفراغ مزمن طبق تعريف شامل علائمي است كه حداقل يك ماه طول كشيده باشد. شرح حال و معاينه فيزيكي مي‌تواند به تشخيص محتمل‌ترين علت كمك كند. يادداشت روزانه غذاها و تهوع مي‌تواند به تعيين الگوهاي علائم و عوامل شروع‌كننده كمك كند. آزمايش‌هاي تشخيصي شامل تصويربرداري و ارزيابي آزمايشگاهي ممكن است با توجه به يافته‌هاي شرح حال و معاينه فيزيكي ضرورت داشته باشند. ممكن است با توجه به سير بيماري و نتايج آزمايش‌هاي تشخيصي، ازوفاگوگاسترودئونوسكوپي لازم باشد.

راهكار تشخيصي

گاستروپارزي مرتبط با ديابت، بيماري ريفلاكس معده به مري، گاستريت و زخم معده از علل شايع تهوع و استفراغ مزمن هستند. آزمايش‌هاي اوليه بايد بر اساس يافته‌هاي حاصل از شرح حال و معاينه فيزيكي انجام شوند. ازوفاگوگاسترودئودنوسكوپي در بيماران با علائم خطر يا نشانه‌هاي هشداردهنده (مثل سالمندان بالاي ۵۵ سال، كاهش وزن غيرعمدي، ديس فاژي پيشرونده، استفراغ پايدار، شواهد خونريزي گوارشي، سابقه خانوادگي از سرطان گوارشي) توصيه مي‌شود.

در اين بيمار، ماهيت مزمن علائم و سير نوساني حاكي از اين است كه محتمل‌ترين علت گاستروپارزي مرتبط با ديابت است. در اين بيمار و نيز ديگر بيماران مشكوك به گاستروپارزي، لازم است بررسي تخليه معده انجام شود.

در بيماران با تهوع و استفراغ مزمن يا مراجعه كه دچار درد شكمي بدون علت فيزيولوژيك قابل تعريف هستند، پزشكان بايد اختلالات افسردگي ماژور، اسكيزوفرني، اختلالات سوماتيزاسيون يا سوماتوفورم، هيپوكندرياز، اختلالات ساختگي، اختلال درد و اختلال اضطرابي منتشر را در نظر داشته باشند. نشانه كارنت نيز مي‌تواند به تاييد يا رد تشخيص درد شكمي با منشا روان‌شناختي كمك كند (نسبت درست‌نمايي مثبت = ۹۱/۲ [فاصله اطمينان ۹۵%: ۱۳/۳ – ۷۱/۲]؛ نسبت درست‌نمايي منفي = ۱۹/۰ [فاصله اطمينان ۹۵%: ۳۴/۰ – ۱۱/۰]).
 

درمان تهوع و استفراغ

بررسي تخليه معده مي تواند تاخير تخليه مواد جامد و مايع را كه ممكن است تا ۵۵% بيماران ديابتي دچار آن باشند، كشف كند. افزايش كنترل قند در اين بيماران مي‌تواند باعث بهبود علائم شود. به علاوه يك رژيم كم‌چربي و داراي باقي‌مانده كه شامل وعده‌هاي كوچك و مكرر است مي‌تواند علائم گاستروپارزي را كاهش دهد. در صورت امكان داروهايي كه باعث تاخير تخليه معده مي‌شوند (مثل اپيوييدها، مسدودكننده‌هاي كانال كلسيم، آنتي‌كولينرژيك‌ها) بايد قطع شوند. الكل، حشيش و نيكوتين نيز تخليه معده را به تاخير مي‌اندازند. تاخير تخليه معده را مي‌توان با متوكلوپراميد يا اريترومايسين كه تا ۶۰% باعث بهبود علائم مي‌شوند درمان كرد. با اين حال، تسكين علائم را بايد در قبال خطر علائم شبه پاركينسون يا ديس‌كينزي تاخيري همراه با مصرف متوكلوپراميد و خطر تاكي‌فيلاكسي همراه با مصرف اريترومايسين، كه باعث محدوديت اثربخشي طولاني مدت آن مي‌شود، تعديل كرد. بيماران دچار گاستروپارزي و كاهش وزن قابل توجه، دهيدراسيون مكرر، يا اختلالات الكتروليت‌ها بايد براي درمان‌هاي آندوسكوپيك احتمالي و تجويز مكمل‌ها به يك متخصص گوارش ارجاع داده شوند.

وجود علائم سوء هاضمه نظير احساس پري شكم بعد از صرف غذا، سيري زودرس، سوزش يا درد اپي‌گاستر حاكي از گاستريت است. آزمايش هليكوباكترپيلوري بايد انجام شود و اگر منفي بود، مي‌توان بررسي تخليه معده و ازوفاگوگاسترودئودنوسكوپي را انجام داد، خصوصا اگر تهوع و استفراغ تداوم داشته باشد. نامحتمل است بيماران دچار سوء هاضمه كه داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي مصرف نمي‌كنند و سرولوژي هليكوباكترپيلوري منفي دارند، دچار زخم معده باشند.

داروهاي مفيد براي درمان حال تهوع: دومپريدون، اپرپيتانت. داروهاي گياهي ضد تهوع: زينتوما

تهوع حالتي ناراحت كننده است كه اغلب نيز به دنبال آن استفراغ پيش مي آيد. اين حالت كه با تخليه محتويات معده همراه است، بسيار آزاردهنده و در صورت ادامه يافتن خطرناك است.

تهوع و استفراغ به خودي خود بيماري نيست، اما مي تواند نشانه اي از مشكلاتي ديگر باشد. به عنوان نمونه بيماري حركت يا دريازدگي، بارداري، درد شديد، استرس عاطفي ياترس، بيماري هاي كيسه صفرا، مسموميت غذايي، پرخوري، واكنش به برخي بوهاي خاص و حتي برخي مشكلات مغزي مي توانند منجر به بروز چنين حالتي شوند.

البته علت استفراغ نيز با توجه به سن فرد متفاوت است. ميان كودكان اين حالت شايد بيشتر به دليل عفونت هاي ويروسي، مسموميت هاي غذايي، پرخوري و... ايجاد شود.

گاهي نيز زمان تهوع و استفراغ مي تواند نشان دهنده علت آن باشد. مثلاً وقتي كمي بعد از غذا خوردن اين حالت شروع مي شود، مي توان به مسموميت هاي غذايي، التهاب معده و... شك كرد. البته حالت تهوع و استفراغ يك تا ۸ساعت پس از صرف غذا هم ممكن است به علت مسموميت باشد.

▪ استفراغ خطرناك است؟

استفراغ به طور معمول بي خطر است، اما مي تواند نشانه مشكلي جدي تر باشد كه بنابراين به رسيدگي و كنترل نياز دارد. يكي از مشكلات شايع در اين زمينه كم شدن آب بدن است. البته اين مشكل ميانبزرگسالان كمتر ديده مي شود، چون آنها با توجه به نشانه هاي كم آبي بدن (احساس تشنگي يا خشكي لب ها) از بروز مشكل جلوگيري مي كنند، اما كودكان بيشتر در معرض اين مساله قرار داشته و از اين رو بايد به آنها بيشتر توجه شود. خانم هاي باردار نيز بايد اين مشكل را جدي گرفته و با پزشك متخصص خود در اين زمينه مشورت كنند.

▪ مراجعه به پزشك

چنانچه حالت تهوع و استفراغ چند روز ادامه پيدا كرد بايد براي بررسي بيشتر به پزشك مراجعه شود. همچنين اگر با درمان هاي معمول خانگي شرايط بيمار بهبود نيافت، احتمال كم شدن آب بدن وجود داشته يا آسيبي جدي به او وارد شده است نيز مراجعه به پزشك را فراموش نكنيد.

توجه داشته باشيد در مورد نوزادان و كودكان زير ۶ سال بايد بيشتر دقت كنيد؛ اگر اين حالات حتي تنها چند ساعت ادامه يافت نيز وقت را از دست نداده و به پزشك مراجعه كنيد.

همچنين اگر در استفراغ خون وجود دارد، سردرد شديد يا گرفتگي گردن، ضعف، گيجي يا كاهش هوشياري نيز همراه با اين حالات است سريع و به صورت اورژانسي به پزشك مراجعه كنيد.

درد شديد در ناحيه شكم، تب و اسهال نيز مي تواند از ديگر علائمي باشد كه به مراجعه اورژانسي به مراكز درماني نياز دارد.

▪ درمان

براي درمان استفراغ و حالت تهوع مايعات خالص بنوشيد و به طور تدريجي مقدار آن را افزايش دهيد. بهتر است تاوقتي حالت استفراغ خوب نشده از غذاهاي جامد استفاده نشود. در صورتي كه اين حالت به دليل بيماري خاص يا دارويي خاص ايجاد شده، نيز با نظر پزشك اقدامات لازم را انجام دهيد.

▪ پيشگيري

از آنجا كه تهوع و استفراغ مشكلاتي ناراحت كننده است، بهتر است از بروز آن پيشگيري كنيم. اين كار هم با شيوه هايي ساده ممكن است. به عنوان مثال شايد بهتر باشد به جاي ۳ وعده غذا با حجم زياد، وعده هايي كوچك تر و در دفعات بيشتر انتخاب كرده و به آهستگي آنها را بخوريم. همچنين غذاهايي كه هضمشان سخت است نيز بهتر است كمتر استفاده شوند.

▪ حالت تهوع بدون استفراغ

زماني كه احساس كرديد اين حالت به شما دست داده است، مي توانيد از استفراغ پس از آن پيشگيري كنيد. به عنوان مثال مي توانيد مقدار كمي از مايعات شيرين و ملايم مانند آبميوه هايي كه البته اسيدي نباشند بنوشيد.

همچنين خوب است در اين شرايط در حالت نشسته يا دراز كشيده ـ اما در موقعيت صحيح ـ كمي استراحت كنيد. چون فعاليت داشتن حالت تهوع را بدتر كرده و مي تواند منجر به استفراغ شود.

در نهايت بهتر است در صورت ادامه يافتن چنين حالاتي مراجعه به پزشك را ناديده نگيريد.

داروهاي مفيد براي درمان حال تهوع: دومپريدون، اپرپيتانت. داروهاي گياهي ضد تهوع: زينتوما