گياهان دارويي

گياهان خشك را بايد دور از نور نگه داشت تا از اكسيد شدن مواد آن و تبخير شدن اسانس آن ها جلوگيري شود. هم چنين براي جلوگيري از كپك زدن بايد در جاي هوادار، خشك و گرم به خشك كردن آن ها پرداخت. خشك كردن گياهان در زير هودهاي فن دار و اطاق هاي آفتاب گير و داراي در باز كاملا مناسب است.

خشك كردن گياهان در مقدار زياد مي تواند در يك باغچه يا زميني كه رطوبت نداشته باشد با كمك يك فن داراي قدرت كم صورت گيرد.

براي خشك كردن گياهان هيچ گاه نبايد از محيط گاراژ و نظاير آن استفاده نمود؛ چون بوي بنزين و دود، آن ها را خراب مي كند.

در شرايط مناسب ذكر شده، گياهان مي توانند حداكثر به مدت يك هفته خشك شوند. مدت بيش از اين باعث كاهش بوي گياهان و كم رنگ شدن آن ها مي شود.

درجه ي حرارت مناسب اطاق براي خشك كردن گياهان بين 20 تا 32 درجه ي سانتيگراد مي باشد. براي نگه داري گياهان خشك شده بايد از ظروف شيشه اي رنگي يا چيني دردار استفاده كرد. ظروف بايد تميز و خشك باشند و در آن ها محكم باشد تا از كپك زدن آن ها جلوگيري شود. در صورتي كه ظروف شيشه اي رنگي نباشند، بهتر است آن ها را در كمدهاي تاريك قرار داد. تاريخ خشك كردن گياهان را بايد با برچسب روي ظرف نگه داري آن ها يادداشت نمود؛ چون گياهان خشك شده در شرايط مناسب بين 12 تا 18 ماه قابل مصرف هستند.

گل ها:

گل ها بعد از طلوع آفتاب وقتي كه شبنم ها تبخير مي شوند جمع آوري مي شوند؛ چون كه شبنم باعث افزايش رطوبت و پوسيدگي مي شود، بهترين زمان براي اكثر گل ها هنگامي است كه كاملا باز مي شوند. البته استثناء نيز وجود دارد؛ براي مثال در مواردي بايد گل ها قبل از باز شدن كامل جمع آوري شوند، مانند گل هاي پيرتر كه خاصيت حشره كشي دارند و بايد زود جمع آوري شوند. گلبرگ ها چون به سرعت خراب مي شوند بايد آن ها را در يك سطح مانند سيني خشك نمود.

در مورد گل هاي ريز و كوچك مانند اسطوخودوس(لاواندار) مانند دانه ها عمل مي كنيم؛ به اين گونه كه قبل از ريختن گل ها، از حدود 20 سانتي متر سرشاخه ي گلدار را جدا نموده و آن را به طرف پايين آويزان مي كنيم.

در خشك كردن گياهان بايد دقت نمود كه كليه ي حشرات يا ناخالصي ها را جدا كنيم و گل ها را روي كاغذ خشك كن يا روزنامه خشك كنيم.

گل هاي خشك شده را بايد در ظروف دربسته و چه بهتر كه رنگي، بريزيم تا رطوبت، هوا و نور به آن آسيب نرساند. گل هايي را كه داراي نهج(قسمت وسط) بزرگ مي باشند بايد بعد از جدا نمودن گل برگ ها، قسمت وسط را دور بيندازيم.

قسمت هوايي و برگ ها:

برگ هاي بزرگ مانند بابا آدم(بوردوك) رامي توان چيد و به طور جداگانه خشك نمود؛ اما در برگ هاي كوچك مانند نعنا و باد رنجبويه، بايد برگ را با ساقه خشك نمود.

برگ هاي خزان شونده(برگ ريز) را درست قبل از گل دادن بايد چيد و برگ گياهان هميشه سبز مانند رزماري(اكليل كوهي) را مي توان در تمام طول سال چيد.

در صورتي كه كل قسمت هوايي مورد نياز باشد، بايد در نيمه ي گل دهي جمع آوري شوند تا در اين زمان داراي ساقه، برگ، گل و دانه باشد.

براي خشك كردن مي توان 8 تا 12 دسته ساقه ي برگ دار را با هم بسته و به سمت پايين آويزان نمود؛ سپس وقتي كاملا خشك شد و حالت شكنندگي پيدا كرد، آن ها را از ساقه جدا كرد. در صورتي كه كليه ي قسمت هوايي منظور باشد همه را با هم خرد كرده و در يك شيشه دردار و بهتر آن كه رنگي باشد بريزيم.

پوست:

در فصل پاييز و قبل از اين كه صمغ ها و شيرابه ها آسيبي به پوست برسانند، پوست ها جمع آوري مي شوند. هيچ گاه نبايد به طور كامل پوست گياهان را كند؛ مگر اين كه بخواهيم كل گياه را به صورت تنتور دارويي استفاده كنيم. پوست را نبايد با آب شست بلكه براي زدودن آلودگي هاي خارجي، حشرات و يا قارچ هاي پوست، بايد اين گونه مواد را از روي آن ها تميز كرد؛ سپس آن ها را به قطعات كوچك 2 تا 3 سانتي متري تقسيم نمود و بر روي يك سطح مانند سيني خشك كرد.

ميوه ها:

بهترين زمان جمع آوري ميوه ها پس از رسيدن كامل و قبل از نرم شدن آن ها است. در غير اين صورت ضمن خشك شدن اثرات خود را از دست مي دهند. ميوه ها را بايد در يك سطح قرار داد و پيوسته آن ها را پشت و رو كرد تا از كپك زدگي آن ها جلوگيري شود. در صورتي كه ميوه ها كپك داشته باشند بايد آن ها را دور ريخت.

ريشه ها:

ريشه ها اكثرا در فصل پاييز و زماني كه قسمت هوايي گياه در حال خشك شدن است جمع آوري مي شوند. در بعضي گياهان مانند گل قاصدك ريشه ي گياه را بايد در بهار جمع آوري نمود.

براي خشك كردن ريشه ها ابتدا بايد آن ها را شست تا گرد و خاك و گل آن ها تميز شود؛ سپس در صورت لزوم پوست آن ها را جدا نمود و در صورت درشت بودن، آن ها را به قطعات و قسمت هاي كوچك تري تقسيم كرد. البته اين عمل بهتر است تا ريشه تازه و نرم است انجام شود؛ چون ريشه هاي خشك بسيار سخت شده و خرد كردن آن ها مشكل است.

تكه هاي خرد شده ي ريشه را بايد در روي كاغذ خشك كن و بر روي يك سطح قرار داد و در محلي گرم يا اطاق آفتابي و يا در كنار پنجره ي آفتابي گذاشت تا خشك شوند.

دانه ها:

دانه ها را بايد پس از رسيدن كامل جمع آوري كرد. اكثر دانه ها در فصل تابستان به طور كامل مي رسند. چنان چه دانه هاي ريز و كوچك در روي سرشاخه قرار داشته باشند بايد حدود 20 سانتي متر بالاي ساقه را چيد و به طرف پايين آويزان نمود تا خشك شوند. زير ساقه بايد كاغذ خشك كن قرار داد تا دانه هايي كه خشك شده و مي ريزند را جمع آوري نمود. چون دانه ها پس از رسيدن توسط پرندگان يا باد از بين مي رود از اين رو قبل از اين بايد آن ها را جمع آوري نمود. هم چنين دانه ها را نبايد زير نور مستقيم آفتاب خشك كرد.

پيازها:

بهترين زمان جمع آوري پيازها هنگامي است كه قسمت هوايي كاملا خشك شود. البته در بعضي موارد مانند سير قبل از پژمرده شدن كامل برگ ها به خاطر گم نشدن محل آن ها، بايد به جمع آوري سريع آن ها پرداخت.

داروهاي مرتبط با گياهان دارويي : ريوكس