بيماري هاي پوستي

بيماريهاي قارچي شايع پوست به دودسته تقسيم مي شوند كه عبارتند از بيماري تينئا وبيماري كانديديازيس تينئا را كچلي ترجمه كرده اند كه خيلي كلمه رسايي نيست زيرا كچلي بيشتر طاسي سر را به ذهن متبادرمي سازد در صورتي كه بيماري كچلي ، پوست ديگر نقاط مانند كشاله ران ، دست ، پا ، صورت و... را نيز درگير مي كند ولزوما" تنها به معني از بين رفتن مو نيست .

عامل ايجاد تينئا ها قارچي ميكروسكوپي بنام درماتوفيت مي باشد كه سه خانواده بزرگ از اين قارچ وجود دارد كه عبارتند از تريكوفيتون ها ، ميكروسپوروم ها و اپيدرموفيتون ها . براساس محل ايجاد بيماري ، تينئا ها پسوند مي گيرند مثلا" كچلي سر را تينئا كاپيتيس مي گويند كه تينئا همان بيماري قارچي و كاپيتيس به معني سر مي باشد . درماتوفيتها براساس محل زندگي شان به انواع خاك دوست ، حيوان دوست وانسان دوست تقسيم مي شوند كه اين به معني آن است كه هرگروه از اين قارچها تمايل به زندگي در آن محيط بخصوص را دارند ودر صورتي كه در محيطي غير از محيط خاص مورد علاقه خود رشد كنند مي توانند در ميزبان خود باعث التهاب زيادي شوند كه اين بعلت پاسخ شديد سيستم ايمني ميزبان به قارچ است .

بطوركلي هرچه محيط قارچ بيماري زا از محيط طبيعي زندگي قارچ دورتر باشد التهاب ايجاد شده نيز شديدتر است بنابراين قارچهاي خاك دوست بيش از حيوان دوست واينها بيش از انسان دوست ها باعث التهاب درپوست انسان مي شوند .

كچلي سر

بيماري كچلي سر بيماري كودكان است كه بيشتر درسنين دبستان رخ مي دهد . اين بيماري بعلت درماتوفيتهاي حيوان دوست ويا انسان دوست ايجاد مي شود . كچلي سر مي تواند به شكل التهابي ويا غير التهابي رخ دهد . درنوع التهابي كه بيشتر به علت قارچهاي حيوان دوست رخ مي دهد ودرمناطق روستايي شايعتراست ضايعات شديدا" التهابي به شكل كيستهاي چركي وگاه دردناك همراه با ترشح چرك و خون مي باشد كه پس از مدتي باعث ريختن موها درمنطقه مبتلا مي گردد واين ريزش مو به صورتي است كه ديگر برگشت پذير نبوده وبراي هميشه باعث طاسي آن ناحيه مي شود به همين علت تشخيص اين بيماري بايد خيلي سريع داده شود ودرمان شروع گردد تا از اين عارضه بد شكل كننده هميشگي جلوگيري شود .

طاسي بوجود آمده دراثراين بيماري معمولا" كمتر ازآن چيزي است كه درابتداي بيماري انتظار مي رود وغالبا" ازبين ضايعات موهايي بصورت دسته دسته دوباره رويش مي كند كه اين بستگي به شروع سريع درمان دارد . درمان اين نوع كچلي با داروي خوراكي گريزئوفولوين مي باشد وطول درمان نيز حداقل 6 هفته است . اين دارو را بايد همراه غذا مصرف نمود تا جذب آن بهتر شود و مي توان دردو نوبت آن را مصرف نمود . پايان درمان را مي توان بر اساس بهبودي ضايعات تعيين نمود وبهتر است كه آزمايش قارچ شناسي پس از درمان نيز انجام گيرد تا از نبود عوامل قارچي درضايعات نيز اطمينان حاصل شود .

كچلي بدن

اين نوع كچلي قارچي درتنه واندامها رخ مي دهد و مي تواند بعلت قارچهاي حيوان دوست ويا انسان دوست رخ دهد . ضايعات مشخصه آن به شكل تغيير رنگ گرد وهمراه با پوسته ريزي وخشكي درحاشيه ضايعات مي باشد . اين ضايعات از اطراف بزرگ شده ودروسط بهبودي نشان مي دهند كه به اين نوع ضايعات ، آنولر گفته مي شود . تعداد اين ها مي تواند يك ويا چند عدد باشد واندازه آنها نيز از كوچك تا خيلي بزرگ متفاوت است . اين ضايعات معمولا" خيلي خارش دارنيستند وتنها وجود ضايعات پوستي باعث مراجعه بيمار به پزشك مي گردد. گاهي اين نوع كچلي درباشگاههاي ورزشي بخصوص باشگاههاي كشتي شايع مي شود كه اين بعلت تماس پوست به پوست ورزشكاران با هم است . درمان كچلي بدن نيز استفاده از داروهاي موضعي ضد قارچ مانند كلوتريمازول وميكونازول است اما بهتر است از داروهاي خوراكي ضد قارچ استفاده شود تا پاسخ بهتري بگيريم .

كچلي كشاله ران

اين نوع بيماري قارچي در آقايان ودر ناحيه كشاله ها رخ مي دهد و در ورزشكاران شايعتر است . ضايعات به شكل تغيير رنگ با حدود مشخص بصورت دو طرفه در كشاله هاست كه مي تواند بخصوص در مناطق گرم همراه خارش زياد وحتي افزايش ضخامت پوست در اثر خارش گردد. اين نوع كچلي از انواع شايع در تابستانها بوده و انتقال ازطريق پوست به پوست ويا استفاده از لباسها ويا حوله فرد مبتلا مي باشد و در استخرها مي تواند اين انتقال راحتتر انجام شود . در درمان اين بيماري نيز از داروهاي ضد قارچ خوراكي مانند گريزئوفولوين ، تربينافين ويا ايتراكونازول مي توان استفاده نمود . البته گاه اين بيماري با درمانهاي موضعي نيز قابل درمان است اما درمان خوراكي بهتر وسريعتر باعث بهبودي مي گردد .

كچلي پا

اين نوع كچلي نيز درتابستانها ودركساني كه از استخرهاي عمومي استفاده مي كنند ويا مدت زمان زيادي از روز بايد از كفشهاي بسته استفاده كنند شايعتر است . ضايعات به چند شكل مي تواند رخ دهد . گاهي اين بيماري تنها با پوسته ريزي مرطوب بين انگشتان پاها بروز مي كند و حتي بيمار نيز متوجه آن نمي شود . گاه به شكل ضايعات پوستي قرمز رنگ همراه پوسته ريزي خشك وبدون خارش دركناره وكف پاها بروز مي كند . گاه نيز به شكل تاولهاي بزرگ وكوچك در كف پاها بروز مي كند كه مي تواند همراه خارش نيز باشد در اين شرايط گاه بعلت كلفتي پوست كف پا تاولهاي سالم بزرگي ايجاد مي شود كه سقف اين تاولها سفت مي باشد .

كچلي پا را بيماري پاي ورزشكاران نيز مي گويند كه اين شيوع بيشتر درورزشكاران بعلت تعريق واستفاده از كفشهاي بسته لاستيكي مي باشد كه درمدت طولاني مي تواند باعث تسهيل ورود قارچ به پوست مي گردد . درمان اين نوع كچلي نيز استفاده از داروهاي ضد قارچ خوراكي بوده وجهت پيشگيري نيز بايد استفاده از كفشهاي باز و خشك نمودن پاها پس از شستشو را مورد توجه قرارداد .

انواع ديگر كچلي

كچلي دست ، كچلي ناخن ، كچلي صورت از انواع ديگر كچلي مي باشد كه در مورد كچلي صورت و دست تقريبا" شبيه همان كچلي بدن بوده با اين تفاوت كه درصورت احتمال افزايش شدت بيماري با آفتاب وجود دارد ودر مورد دست نيز شباهت اين بيماري با بيماري اگزماي دست ويا همان حساسيت پوست دست مي تواند درتشخيص ايجاد اشكال كند . كچلي ناخن نيز با تغيير رنگ ناخن و جدايي صفحه ناخن از بستر آن خود را نشان مي دهد وبا آزمايش مستقيم قارچ شناسي مي توان به تشخيص اين بيماري رسيد و به درمان پرداخت كه درمان اين نوع كچلي نسبت به بقيه موارد طولاني تر است .

كانديديازيس

اين بيماري توسط يك نوع قارچ مخمر بنام كانديدا آلبيكانس ايجاد مي شود . اين قارچ گاهي به شكل غيربيماريزا در دهان ، واژن ، كشاله ران وزيربغل وديگر مناطق مرطوب پوست وجود دارد . شايعترين كانديديازيس همان بيماري برفك شيرخواران ونوزادان مي باشد كه نوزاد بعلت عبوراز كانال زايماني وبعلت وجود كانديدا درآنجا دچار اين بيماري مي شود . برفك به شكل برجستگيهاي سفيد خاكستري درروي مخاط دهان وزبان بروز كرده كه با كندن اين ضايعات مناطق خونريزي دهنده ايجاد مي شود . درمان اين نوع برفك استفاده از داروهاي ضد كانديدا مانند نيستاتين مي باشد كه به صورت قطره نيز وجود دارد .

برفك دربزرگسالان معمولا" رخ نمي دهد مگر در موارد نقص ايمني كه بايد علت اين نقص ايمني حتما" بررسي شود . گاهي كانديديازيس دهاني با كاهش پرزهاي زباني بروز مي كند كه به اين نوع ، كانديديازيس آتروفيك مي گوييم . گاهي نيز بصورت برجستگيهاي سفت وچسبنده وشبيه سنگ در مخاط دهان رخ مي دهد كه به آن لوكوپلاكي كانديدايي ويا كانديديازيس هيپرتروفيك مي گوييم . البته علل لوكوپلاكي موارد ديگري نيز هست مانند سيفليس ، سيگار ، سرطان مخاط دهان ، استفاده از ادويه جات و... كه بايد احتمال آنها رانيز در نظر داشت .

كانديديازيس درپوست به شكل هاي مختلفي بروز مي كند كه يكي از شايعترين آنها اينترتريگوي كانديدايي است كه بيشتر در كشاله ها ، زيربغل ها ، زير ووسط پستانها ، باسن ، بين انگشتان دست مي تواند رخ دهد . ضايعات در اين موارد به شكل قرمزي براق وهمراه پوسته ريزي در حاشيه ضايعات و معمولا" مرطوب و ترشح دار مي باشد . در شيرخواران در ناحيه پوشك كانديديازيس مي تواند باعث تشديد درماتيت پوشك گردد وتشخيص آن با ضايعات اقماري قرمز رنگ در اطراف ضايعه اصلي مي باشد .

در اين موارد معمولا" قعر شيار كشاله ران نيز دچار قرمزي والتهاب است كه دردرماتيت پوشك چنين چيزي وجود ندارد واين ناحيه معمولا" مبتلا نيست . كانديديازيس بين انگشتان دست در زنان ميانسال ومسن كه به مدت طولاني دستهايشان درآب ودر حال شستشو هستند شايعتر است ودر افراد ديابتيك نيز مي تواند با وفور بيشتري رخ دهد .

تينئا ورسيكالر( كچلي رنگارنگ)

اين بيماري بعلت يك نوع قارچ بي آزار پوست رخ مي دهد كه دربعضي شرايط به نوع بيماريزا تبديل شده وايجاد لكه هاي پوستي مي كند . نوع بيماريزاي اين قارچ را مالاسزيا فورفور مي گويند . اين بيماري درگردن ، بازوها وساعدها ، زيربغل ها وتنه به شكل لكه هاي كوچك يا بزرگ ، پررنگتر ويا كمرنگتر از پوست رخ مي دهد كه ممكن است روي آنها پوسته ريزي ظريفي بصورت آردي نيز رخ دهد .گاهي اين لكه هاسطح وسيعي از پوست تنه را درگير مي كند به شكلي كه نمي توان پوست سالم را از پوست مبتلا افتراق داد .

اين لكه ها معمولا" خارش ندارند وبا حمام رفتن رنگ آنها كمترشده وگاهي به سختي ديده مي شود . اگر پوست آفتاب خورده وبرنزه باشد اين لكه ها كمرنگتر از پوست بروز مي كند ودر صورتي كه پوست برنزه وآفتاب خورده نباشد ، لكه ها پررنگتر از پوست ايجاد مي شود .

علت اين بيماري و تبديل نوع غير بيماريزاي قارچ به نوع بيماريزا خيلي مشخص نيست اما عواملي مي تواند باعث تسهيل آن شود كه عبارتند از رطوبت وتعريق پوست ، چاقي ، استفاده از قرصهاي ضد بارداري ، حاملگي ، وراثت ، سوء تغذيه و.... اما گاهي هيچكدام از اين زمينه ها نيز وجود ندارد .

اين بيماري ( اگر بتوان نام آن را بيماري نهاد ) را مي توان با شامپوها ويا لوسيونهاي ضد قارچ درمان نمود . اما معمولا" عود كننده بوده و ممكن است هرسال يكي دوبار فرد را مبتلا كند . اين حالت درجوانان وافراد ميانسال شايعتر از كودكان وافراد مسن مي باشد . در كودكان اين حالت مي تواند كناره هاي صورت رانيز گرفتار كند وبا لكه هاي كمرنگي كه ايجاد مي كند والدين را نگران سازد .دكتر محسن فياض

داروهاي مرتبط با بيماريهاي پوستي  :  كلسي پوتريول ، اكبر1  ،  اداپالن