دوشنبه ۱۱ آبان ۹۴ ۰۹:۰۳
اين روزها فصل شروع سرماست و تغيير نسبتاً سريع وضعيت آب وهوايي يك اتفاق نسبتاً ناخوشايند را براي اكثر مردم رقم مي زند و آن هم بيماري هاي دستگاه تنفسي هستند كه به رغم آنكه اكثر آنها بيماري هاي بسيار خوش خيم و غيرحادي محسوب مي شوند اما بالاخره هر فرد را براي چند روز داراي علامت ها وحالت هاي ناخوشايند مي كند و در بسياري از مواقع به خانه نشيني و بستري شدن در منزل مي انجامند. سوالات زيادي در ذهن اكثريت مردم در مورد اين بيماري هاي شايع دستگاه تنفسي فوقاني وجود دارد كه شايد پاسخ خيلي از آنها را بتوانيد در پرسش و پاسخ هاي زير پيدا كنيد.
۱) چه تفاوتي ميان «سرماخوردگي» و «آنفلوآنزا» وجود دارد؟
هر دو بيماري سرماخوردگي و آنفلوآنزا بيماري هاي دستگاه تنفسي فوقاني هستند اما ويروس هاي عامل هر كدام با ديگري متفاوت است. از آنجايي كه هردو بيماري علائم تقريباً يكساني دارند در خيلي مواقع تمايز آنها صرفاً از روي علائم ممكن نيست اما به طور معمول علائم بيماري مبتلا به سرماخوردگي خفيف تر از علائم بيمار مبتلا به آنفلوآنزاست.
شايع ترين علامت هاي فرد سرماخورده عبارتنداز آب ريزش از بيني، سرفه، گلودرد و تب خفيف، شايع ترين علامت هاي فرد دچار آنفلوآنزا هم عبارتند از تب شديد، لرز، درد بدن، احساس خستگي و كوفتگي بدن.
۲) چرا هنوز واكسن موثري عليه سرماخوردگي ساخته نشده است؟
سرماخوردگي به وسيله حدود ۲۵۰ گونه از ويروس ها پديد مي آيد. بسيار مشكل است واكسني تهيه كرد كه بدن را در مقابل مثلاً ۲۵۰ گونه ويروس ايمن كند. در ضمن شايد نيازي به تهيه واكسن سرماخوردگي نباشد چرا كه سرماخوردگي يك بيماري خفيف است كه گلو، بيني و سينوس ها را براي چند روز درگير مي كند و بعد حتي بدون درمان و بدون هيچ عارضه اي خوب مي شود.
۳) آيا ممكن است علائم سرماخوردگي فرد صرفاً ناشي از آلرژي باشد؟
اگر كسي آبريزش بيني داشته باشد اما تب يا درد يا خستگي بدن نداشته باشد ممكن است صرفاً دچار يك واكنش آلرژيك باشد. در ضمن اگر علائم بيشتر از دوهفته طول كشيد و چشم هاي فرد هم قرمز بود، علائم به معني اين است كه فرد آلرژي دارد. البته اين را در ذهن داشته باشيد كه افراد دچار واكنش هاي آلرژيك به دليل مشكلات سيستم تنفسي شان بيشتر مستعد ابتلا به بيماري سرماخوردگي هستند.
۴) بهترين درمان براي سرماخوردگي چيست؟
درمان قطعي براي سرماخوردگي وجود ندارد. مهم ترين اقدام درماني، خوردن مايعات زياد است تا بدن دچار دهيدراسيون (كمبود مايعات) نشود. اين مساله مي تواند مانع از اضافه شدن عفونت هاي ثانويه در بدن فرد سرماخورده شود. بهتر است فرد سرماخورده مايعاتي مثل قهوه يا چاي نخورد چرا كه اين مايعات سيستم گردش مايعات در بدن را تا حدي مختل مي كند. در مورد غذا هم اگر فرد احساس گرسنگي ندارد بهتر است غذاي ساده مصرف كند. سوپ مرغ غذايي است كه مي تواند برخي علائم را كاهش دهد. سير هم مي تواند تا حدي به فرد كمك كند.
پزشكان معتقدند درمان تب خفيف فقط در كودكان و افراد مسن لازم است و بهتر است افراد جوان سالم هيچ دارويي براي تب خفيف مصرف نكنند. تب خفيف نشانگر مبارزه بدن با ويروس ها و باكتري ها و فعال شدن سيستم ايمني بدن است.
▪ ملاحظات دارويي سرماخوردگي ها به شرح زير است:
ـ آسپرين: كودكان و نوجوانان به دليل احتمال ابتلا به سندرم ري بهتر است آسپرين مصرف نكنند.
ـ آنتي هيستامين ها: بهتر است اين داروها براي دو يا حداكثر سه روز باشد.
ـ اسپري هاي سالين دماغي: محدوديتي براي مصرف آنها وجود ندارد.
ـ قرقره كردن با آب نمك: آب نمك بايد رقيق باشد و اين تصور كه آب نمك غليظ باعث بهبود سريع تر مي شود كاملاً بي اساس است.
۵) مصرف ويتامين C يا روي در بهبود سرماخوردگي موثر است؟
در برخي مطالعات قبلي نشان داده شده بود كه مصرف اسپري هاي داخل بيني حاوي روي، مي تواند احتمال ابتلا به سرماخوردگي را كاهش دهد اما مطالعات دقيق تر جديد نشان داده كه اين ادعا صحت ندارد و مصرف اين اسپري ها مانع بروز سرماخوردگي نمي شود.
در مورد ويتامين C اين تصور باستاني وجود دارد كه مصرف ويتامين C مي تواند باعث كاهش احتمال ابتلا به سرماخوردگي شود اما يك تحقيق جديد در ايالات متحده آمريكا- كه جمع بندي تحقيقات انجام گرفته در ۶۵ سال اخير بود- نشان داده مصرف ويتامين C روزانه هم تاثير بسيار كمي در كاهش ابتلا به سرماخوردگي دارد اما در عوض كساني كه در روزهاي اول ابتلا به سرماخوردگي ويتامين C مصرف كرده اند دوره هاي كوتاه تر با علامت هاي كمتر از سرماخوردگي را تجربه كرده اند.
بهترين راه دفاع در مقابل ابتلا به سرماخودرگي تقويت سيستم ايمني بدن است.
خوردن غذاهاي پر از ويتامين (مواد غذايي سبز تيره) مثل اسفناج كه پر از ويتامين A وC است يك راهكار مناسب است ضمن اينكه ماست هاي كم چرب هم مي توانند سيستم ايمني بدن را فعال سازند. ورزش مناسب و منظم هم راه ديگري براي تقويت سيستم ايمني بدن است. ثابت شده كه ورزشكاران اندكي كمتر از افراد عادي به سرماخوردگي دچار مي شوند اما سرماخوردگي آنها خيلي خفيف تر است.
۶) لزوم مراجعه به پزشك يا استفاده از آنتي بيوتيك
معمولاً يك سرماخوردگي ساده نيازي به مراجعه به پزشك يا درمان آنتي بيوتيك ندارد چرا كه سرماخوردگي به وسيله ويروس ها به وجود مي آيد و آنتي بيوتيك ها عليه باكتري ها موثر است نه عليه ويروس ها.
اما يك سرماخوردگي ساده هم ممكن است باعث عفونت سينوس ها شود. اگر در راه تخليه معمول سينوس ها انسداد به وجود بيايد احتمال التهاب در سينوس و سپس عفونت آن وجود دارد. در عين حال سرماخوردگي ممكن است باعث عفونت گوش هم شود. ممكن است عفونت سينوس يا گوش خود به خود خوب شود اما گاهي هم نياز به درمان آنتي بيوتيك وجود دارد.
علائم عفونت گوش شامل درد گوش، تب و احساس پري درون گوش است.
علائم عفونت سينوس شامل آبريزش بيني، درد صورت و احساس فشار در پيشاني.
۷) استراحت در زمان سرماخوردگي
بهتر است فردي كه دچار سرماخوردگي مي شود در روزهاي اول سرماخوردگي در خانه استراحت كند. در صورت استراحت فرد بيمار زودتر خوب خواهد شد و در ضمن موجب انتقال بيماري به ديگران نخواهد شد.
۸) ممانعت از ابتلا به بيماري
شستن دست ها، هم سرماخوردگي و هم آنفلوآنزا شيوه انتقال يكساني دارند- انتقال قطرات كوچك حاوي ويروس از طريق عطسه يا سرفه- به فرد ديگر، در صورتي كه افراد رعايت نكات بهداشتي را بكنند و دست هاي خود را بشويند و دست خود را به سمت چشم يا بيني خود نبرند مي تواند مانع از بروز بيماري در خود شود توصيه هاي زير براي كاهش ميزان ابتلا به سرماخوردگي مهم است:
▪ شستن منظم دست ها
عطسه يا سرفه كردن در يك دستمال يا حداكثر در داخل دست هاي خود شخص و سپس شستن دست ها.
▪ عطسه نكردن به سمت افراد ديگر
▪ عدم لمس چشم ها، بيني يا دهان با دست نشسته
▪ شست وشوي منظم حوله ها و ساير وسايل مورد استفاده جمعي
۹) آيا سرماي محيط در ابتلا به سرماخوردگي موثر است؟
شايد قديمي ترين ايده عمومي در مورد سرماخوردگي اين است كه افراد در صورتي كه در جاي سرد قرار بگيرند، به خصوص اگر لباس آنها كافي نباشد سرما مي خورند اما مساله اين است كه سرماخوردن فقط با وجود ويروس سرماخوردگي در بدن ممكن است. ممكن است هواي سرد علائم بيماري را تشديد كند يا باعث تضعيف سيستم ايمني و طولاني تر شدن دوره بيماري شود اما سرما به تنهايي نمي تواند عامل اين بيماري باشد.
۱۰) چرا كودكان خيلي اوقات حالت سرماخوردگي دارند؟
بيشترين انتقال ويروس سرماخوردگي در بين كودكان دبستاني رخ مي دهد، كودكان در اين سن هم كمتر بهداشت را رعايت مي كنند هم سيستم ايمني آنها ضعيف تر است و هم سرماخوردگي آنها طولاني تر مي شود و در نتيجه احتمال انتقال بيماري از آنها به ديگران افزايش نمي يابد. در اين مساله انتقال حداكثري نشستن دست ها هم بسيار مهم است.
۱) چه تفاوتي ميان «سرماخوردگي» و «آنفلوآنزا» وجود دارد؟
هر دو بيماري سرماخوردگي و آنفلوآنزا بيماري هاي دستگاه تنفسي فوقاني هستند اما ويروس هاي عامل هر كدام با ديگري متفاوت است. از آنجايي كه هردو بيماري علائم تقريباً يكساني دارند در خيلي مواقع تمايز آنها صرفاً از روي علائم ممكن نيست اما به طور معمول علائم بيماري مبتلا به سرماخوردگي خفيف تر از علائم بيمار مبتلا به آنفلوآنزاست.
شايع ترين علامت هاي فرد سرماخورده عبارتنداز آب ريزش از بيني، سرفه، گلودرد و تب خفيف، شايع ترين علامت هاي فرد دچار آنفلوآنزا هم عبارتند از تب شديد، لرز، درد بدن، احساس خستگي و كوفتگي بدن.
۲) چرا هنوز واكسن موثري عليه سرماخوردگي ساخته نشده است؟
سرماخوردگي به وسيله حدود ۲۵۰ گونه از ويروس ها پديد مي آيد. بسيار مشكل است واكسني تهيه كرد كه بدن را در مقابل مثلاً ۲۵۰ گونه ويروس ايمن كند. در ضمن شايد نيازي به تهيه واكسن سرماخوردگي نباشد چرا كه سرماخوردگي يك بيماري خفيف است كه گلو، بيني و سينوس ها را براي چند روز درگير مي كند و بعد حتي بدون درمان و بدون هيچ عارضه اي خوب مي شود.
۳) آيا ممكن است علائم سرماخوردگي فرد صرفاً ناشي از آلرژي باشد؟
اگر كسي آبريزش بيني داشته باشد اما تب يا درد يا خستگي بدن نداشته باشد ممكن است صرفاً دچار يك واكنش آلرژيك باشد. در ضمن اگر علائم بيشتر از دوهفته طول كشيد و چشم هاي فرد هم قرمز بود، علائم به معني اين است كه فرد آلرژي دارد. البته اين را در ذهن داشته باشيد كه افراد دچار واكنش هاي آلرژيك به دليل مشكلات سيستم تنفسي شان بيشتر مستعد ابتلا به بيماري سرماخوردگي هستند.
۴) بهترين درمان براي سرماخوردگي چيست؟
درمان قطعي براي سرماخوردگي وجود ندارد. مهم ترين اقدام درماني، خوردن مايعات زياد است تا بدن دچار دهيدراسيون (كمبود مايعات) نشود. اين مساله مي تواند مانع از اضافه شدن عفونت هاي ثانويه در بدن فرد سرماخورده شود. بهتر است فرد سرماخورده مايعاتي مثل قهوه يا چاي نخورد چرا كه اين مايعات سيستم گردش مايعات در بدن را تا حدي مختل مي كند. در مورد غذا هم اگر فرد احساس گرسنگي ندارد بهتر است غذاي ساده مصرف كند. سوپ مرغ غذايي است كه مي تواند برخي علائم را كاهش دهد. سير هم مي تواند تا حدي به فرد كمك كند.
پزشكان معتقدند درمان تب خفيف فقط در كودكان و افراد مسن لازم است و بهتر است افراد جوان سالم هيچ دارويي براي تب خفيف مصرف نكنند. تب خفيف نشانگر مبارزه بدن با ويروس ها و باكتري ها و فعال شدن سيستم ايمني بدن است.
▪ ملاحظات دارويي سرماخوردگي ها به شرح زير است:
ـ آسپرين: كودكان و نوجوانان به دليل احتمال ابتلا به سندرم ري بهتر است آسپرين مصرف نكنند.
ـ آنتي هيستامين ها: بهتر است اين داروها براي دو يا حداكثر سه روز باشد.
ـ اسپري هاي سالين دماغي: محدوديتي براي مصرف آنها وجود ندارد.
ـ قرقره كردن با آب نمك: آب نمك بايد رقيق باشد و اين تصور كه آب نمك غليظ باعث بهبود سريع تر مي شود كاملاً بي اساس است.
۵) مصرف ويتامين C يا روي در بهبود سرماخوردگي موثر است؟
در برخي مطالعات قبلي نشان داده شده بود كه مصرف اسپري هاي داخل بيني حاوي روي، مي تواند احتمال ابتلا به سرماخوردگي را كاهش دهد اما مطالعات دقيق تر جديد نشان داده كه اين ادعا صحت ندارد و مصرف اين اسپري ها مانع بروز سرماخوردگي نمي شود.
در مورد ويتامين C اين تصور باستاني وجود دارد كه مصرف ويتامين C مي تواند باعث كاهش احتمال ابتلا به سرماخوردگي شود اما يك تحقيق جديد در ايالات متحده آمريكا- كه جمع بندي تحقيقات انجام گرفته در ۶۵ سال اخير بود- نشان داده مصرف ويتامين C روزانه هم تاثير بسيار كمي در كاهش ابتلا به سرماخوردگي دارد اما در عوض كساني كه در روزهاي اول ابتلا به سرماخوردگي ويتامين C مصرف كرده اند دوره هاي كوتاه تر با علامت هاي كمتر از سرماخوردگي را تجربه كرده اند.
بهترين راه دفاع در مقابل ابتلا به سرماخودرگي تقويت سيستم ايمني بدن است.
خوردن غذاهاي پر از ويتامين (مواد غذايي سبز تيره) مثل اسفناج كه پر از ويتامين A وC است يك راهكار مناسب است ضمن اينكه ماست هاي كم چرب هم مي توانند سيستم ايمني بدن را فعال سازند. ورزش مناسب و منظم هم راه ديگري براي تقويت سيستم ايمني بدن است. ثابت شده كه ورزشكاران اندكي كمتر از افراد عادي به سرماخوردگي دچار مي شوند اما سرماخوردگي آنها خيلي خفيف تر است.
۶) لزوم مراجعه به پزشك يا استفاده از آنتي بيوتيك
معمولاً يك سرماخوردگي ساده نيازي به مراجعه به پزشك يا درمان آنتي بيوتيك ندارد چرا كه سرماخوردگي به وسيله ويروس ها به وجود مي آيد و آنتي بيوتيك ها عليه باكتري ها موثر است نه عليه ويروس ها.
اما يك سرماخوردگي ساده هم ممكن است باعث عفونت سينوس ها شود. اگر در راه تخليه معمول سينوس ها انسداد به وجود بيايد احتمال التهاب در سينوس و سپس عفونت آن وجود دارد. در عين حال سرماخوردگي ممكن است باعث عفونت گوش هم شود. ممكن است عفونت سينوس يا گوش خود به خود خوب شود اما گاهي هم نياز به درمان آنتي بيوتيك وجود دارد.
علائم عفونت گوش شامل درد گوش، تب و احساس پري درون گوش است.
علائم عفونت سينوس شامل آبريزش بيني، درد صورت و احساس فشار در پيشاني.
۷) استراحت در زمان سرماخوردگي
بهتر است فردي كه دچار سرماخوردگي مي شود در روزهاي اول سرماخوردگي در خانه استراحت كند. در صورت استراحت فرد بيمار زودتر خوب خواهد شد و در ضمن موجب انتقال بيماري به ديگران نخواهد شد.
۸) ممانعت از ابتلا به بيماري
شستن دست ها، هم سرماخوردگي و هم آنفلوآنزا شيوه انتقال يكساني دارند- انتقال قطرات كوچك حاوي ويروس از طريق عطسه يا سرفه- به فرد ديگر، در صورتي كه افراد رعايت نكات بهداشتي را بكنند و دست هاي خود را بشويند و دست خود را به سمت چشم يا بيني خود نبرند مي تواند مانع از بروز بيماري در خود شود توصيه هاي زير براي كاهش ميزان ابتلا به سرماخوردگي مهم است:
▪ شستن منظم دست ها
عطسه يا سرفه كردن در يك دستمال يا حداكثر در داخل دست هاي خود شخص و سپس شستن دست ها.
▪ عطسه نكردن به سمت افراد ديگر
▪ عدم لمس چشم ها، بيني يا دهان با دست نشسته
▪ شست وشوي منظم حوله ها و ساير وسايل مورد استفاده جمعي
۹) آيا سرماي محيط در ابتلا به سرماخوردگي موثر است؟
شايد قديمي ترين ايده عمومي در مورد سرماخوردگي اين است كه افراد در صورتي كه در جاي سرد قرار بگيرند، به خصوص اگر لباس آنها كافي نباشد سرما مي خورند اما مساله اين است كه سرماخوردن فقط با وجود ويروس سرماخوردگي در بدن ممكن است. ممكن است هواي سرد علائم بيماري را تشديد كند يا باعث تضعيف سيستم ايمني و طولاني تر شدن دوره بيماري شود اما سرما به تنهايي نمي تواند عامل اين بيماري باشد.
۱۰) چرا كودكان خيلي اوقات حالت سرماخوردگي دارند؟
بيشترين انتقال ويروس سرماخوردگي در بين كودكان دبستاني رخ مي دهد، كودكان در اين سن هم كمتر بهداشت را رعايت مي كنند هم سيستم ايمني آنها ضعيف تر است و هم سرماخوردگي آنها طولاني تر مي شود و در نتيجه احتمال انتقال بيماري از آنها به ديگران افزايش نمي يابد. در اين مساله انتقال حداكثري نشستن دست ها هم بسيار مهم است.
دكتر امير صدري
منبع : روزنامه سرمايه
داروي مرتبط براي سرما خوردگي و سرفه : اوكاليپتوس اينهالر
- ۳۳ بازديد
- ۰ نظر